Motyw przewodni debaty – higiena cyfrowa jako wyzwanie społeczności szkolnej
W związku z nadużywaniem przez naszych uczniów telefonów komórkowych w czasie pobytu na terenie szkoły zauważyliśmy potrzebę ustalenia na nowo zasad, które porządkowałyby zachowania uczniów w zakresie higieny cyfrowej na przerwach śródlekcyjnych, w toaletach, szatni oraz w czasie lekcji.
3 kwietnia 2025 Samorząd Uczniowski zaprosił do wspólnych rozmów w formie debaty przedstawicieli klas IV-VIII, na której moglibyśmy wypracować wspólne rozwiązania mające na celu podniesienie jakości funkcjonowania uczniów na terenie szkoły w oparciu o wspólnie wypracowane postanowienia, które będą ujęte w nowym regulaminie korzystania z telefonów komórkowych przez uczniów. W kolejnych etapach pracy nad regulaminem wypowiedzą się nauczyciele i przedstawiciele rodziców.
Przed debatą, na godzinach wychowawczych przedstawiciele klas prowadzili rozmowy w zespołach klasowych. Zastanawiali się nad odpowiedziami na 3 zasadnicze pytania: Gdzie uczniowie powinni przechowywać telefony podczas pobytu na terenie szkoły?; Jaki rodzaj aktywności proponujecie zamiast 10-minutowej przerwy, na której uczniowie mogą korzystać z telefonów we własnym zakresie?; Jakie konsekwencje powinien mieć uczeń za nieprzestrzeganie wspólnie ustalonych zasad związanych z telefonem?; Rozmawiali również o tym, czym jest higiena cyfrowa i jaki ma wpływ na funkcjonowanie ucznia na terenie szkoły, na jego przyswajanie wiedzy i nabywanie nowych umiejętności oraz na kontakty rówieśnicze w klasie i poza nią na terenie szkoły.
Na lekcjach informatyki dyskutowaliśmy o tym, w jaki sposób technologia kształtuje nasze codzienne życie. Mówiliśmy o tym, w czym urządzenia cyfrowe nam pomagają oraz o tym, jak negatywnie mogą wpływać na nas, jeśli nieprawidłowo będziemy je wykorzystywali. O tym, jak ważne jest dla młodych ludzi bycie „na bieżąco” w cyfrowych społecznościach oraz o samotności w realnym świecie, która potrafi dopaść młodego człowieka, który nie bierze udziału w cyfrowym życiu swoich rówieśników. Rozmawialiśmy o tym, jak mogłaby wyglądać szkoła bez smartfonów. Jakie są za, a jakie przeciw argumenty uczniów w sprawie zakazu używania smartfonów w szkołach. Jak moglibyśmy zwiększyć higienę cyfrową wśród naszych uczniów.
Nauczyciele korzystali z publikacji Poradnik Katarzyny Gańko „Offline znaczy zdrowiej. O cyfrowej higienie dla rodziców i wychowawców”.
Na debacie uczniowie przedstawili stanowisko swojej klasy wypowiadając się na forum wszystkich przedstawicieli. W debacie wziął udział dyrektor szkoły przysłuchując się wypowiedziom uczniów oraz obserwując ich zaangażowanie w poruszane tematy. Uczniowie nawiązywali także do istoty higieny cyfrowej nastolatków, jej wpływie na rozwój i funkcjonowanie młodego człowieka w dzisiejszym świecie.
Spotkanie było dla wszystkich uczestników wartościowe ze względu na poruszane treści i ustalenia, które mają mieć bezpośredni wpływ na funkcjonowanie naszej społeczności szkolnej jednocześnie podnosząc jakość higieny cyfrowej naszych uczniów.
———————————————————————————-
Jak uczniowie odpowiadali na zadane pytania?
Gdzie uczniowie powinni przechowywać telefony podczas pobytu na terenie szkoły?
Odpowiedzi były różne, ale zauważyliśmy kilka najczęstszych pomysłów. Najwięcej osób uznało, że telefon najlepiej trzymać w plecaku. To według nich bezpieczne miejsce i telefon nie przeszkadza w nauce.
Inne propozycje to szafka, kieszeń lub specjalne pudełko w klasie. Niektórzy uczniowie pisali, że telefon może leżeć na ławce, ale tylko jeśli nauczyciel się na to zgodzi.
Ciekawa była odpowiedź, że jeśli ktoś czuje, że jest uzależniony od telefonu, to powinien trzymać go w szafce.. Szafki zapewniają bezpieczeństwo chroniąc je przed kradzieżą lub przypadkowym zniszczeniem. Przechowywanie telefonów w szafkach zapobiega rozpraszaniu podczas nauki. To pomaga się skupić.
Większość uczniów uważa, że najlepszym miejscem na telefon w czasie pobytu w szkole jest plecak. To rozwiązanie bezpieczne i wygodne. Uczniowie zauważyli też, że warto pamiętać, żeby nie używać telefonu bez pozwolenia nauczyciela – wtedy wszystkim będzie się lepiej uczyć i spędzać czas w szkole.
Jaki rodzaj aktywności proponujecie zamiast 10-minutowej przerwy, na której uczniowie mogą korzystać z telefonów we własnym zakresie?
Większość uczniów chciałaby więcej ruchu, świeżego powietrza i miejsc do odpoczynku.
Najwięcej osób chce wychodzić na dwór. Pod nadzorem nauczyciela wyjście do ogródka szkolnego, aby zaczerpnąć świeżego powietrza. A dla osób które nie mają ochoty na wyjście na dwór jest propozycja zjedzenia swojego drugiego śniadania, aby dostarczyć potrzebne składniki do mózgu by lepiej pracować na lekcjach. To może być również zabawa na boisku, granie w gry sportowe, ping-pong, a nawet… zawieszenie hamaków!
Popularnym pomysłem były też przerwy aktywne. Uczniowie chcą się ruszać, bawić na świeżym powietrzu, grać w różne zabawy i po prostu się poruszać po siedzeniu w ławkach.
Niektórzy uczniowie potrzebują też chwili spokoju. Dlatego pojawiły się propozycje stworzenia strefy ciszy, sali do czytania, planszówek albo jedzenia śniadania w spokoju.
Do najciekawszych pomysłów można zaliczyć: grę w piłkarzyki, strefę ciszy w ogrodzie szkolnym, hamaki, sala planszówkowa, dodatkowa przerwa aktywna.
Uczniowie chcą, żeby przerwy były bardziej różnorodne. Jedni wolą się ruszać, inni odpoczywać – i każdy powinien mieć na to miejsce. Może warto pomyśleć o różnych strefach: aktywnej, cichej i tej na świeżym powietrzu?
Jakie konsekwencje powinien mieć uczeń za nieprzestrzeganie wspólnie ustalonych zasad związanych z telefonem?
Odpowiedzi pokazały, że większość uczniów popiera jasne i sprawiedliwe zasady.
Najpierw ostrzeżenie, potem uwaga. Wiele osób uważa, że za pierwszym razem powinno być tylko ostrzeżenie, a dopiero później – wpis do Librusa albo rozmowa z wychowawcą. To daje szansę na poprawę.
Kolejny pomysł to kilka neutralnych uwag, a potem uwaga negatywna. Niektórzy zaproponowali system trzech „neutralnych” uwag – jeśli ktoś nie przestaje, dostaje uwagę negatywną.
W poważniejszych przypadkach: zabranie telefonu i kontakt z rodzicami. Część uczniów uważa, że jeśli ktoś kilkakrotnie łamie zasady, nauczyciel powinien zabrać telefon, a rodzice muszą go odebrać osobiście z sekretariatu, gabinetu dyrekcji albo portierni.
Kolejnym pomysłem było to, że jeśli ktoś wyjmie telefon na lekcji, za pierwszym razem wystarczy ostrzeżenie, ale za drugim razem telefon trafia na biurko nauczyciela.
Uczniowie chcą, żeby zasady były jasne: najpierw szansa na poprawę, ale jeśli ktoś je lekceważy, powinny być konsekwencje – np. uwaga, rozmowa z rodzicami albo zabranie telefonu. Dzięki temu wszystkim będzie się lepiej i spokojniej uczyć.
